De finalisten van 2019 voorgesteld

Twee van die Wolven weten immers al hoe het voelt om kampioen van Nederland te zijn.

De spelers in de categorie Prooi vormen het kanonnenvoer voor de anderen. Uit deze categorie hopen de Leeuwen en de Wolven de meeste punten bij elkaar te sprokkelen. Maar elke Prooi heeft scherpe tanden, dat moet ook wel, want de Prooien van de finale waren de Wolven van de halve finale. Zij lusten zeker Wolf, ook al is dat verscholen op de achterkant van hun menukaart. En als zij hun tanden kunnen zetten in een smakelijk hapje Leeuw zullen zij dat ook niet laten.

door Gerrit Boom

Alexander Baljakin - Leeuw

Geboren in Rusland en via Wit-Rusland overgewaaid naar Nederland, speelde Alexander Baljakin zijn eerste NK in 2004 en heeft sindsdien geen titeltoernooi over geslagen. Hij werd meerdere keren kampioen van zowel de Sovjet-Unie als van Nederland, en is ook dit jaar de titelverdediger. Hij greep altijd net naast de wereldtitel, maar als er in de damsport een oeuvreprijs zou bestaan voor iemands loopbaan, dan zou hij die zeker gewonnen hebben. Vorig jaar rekende hij af met wereld­kampioen Roel Boomstra in een spannende barrage op de slotdag van het NK. Samen met Martijn van IJzendoorn is hij dit jaar de favoriet voor de titel.

Sijbrands (Volkskrant 2014) over Baljakins optreden op het door hem gewonnen NK 2014 in Huissen:

“Van Aalten, Koopmanschap, Scholma en Meijer vielen allen ten prooi aan die symbiose van superieure strategie en tactisch vernuft die Baljakin tot zo’n levens­gevaarlijke tegenstander maakt.”

Martijn van IJzendoorn - Leeuw

Bij de jeugd won hij in elke categorie alles wat er maar te winnen viel, waarmee hij de meest succesvolle Nederlandse jeugdspeler aller tijden is geworden. Hij is altijd beschouwd geweest als één van de nieuwe Nederlandse supertalenten, en begint die belofte langzaam maar zeker in te lossen. Zo eindigde hij al tweemaal als derde van Europa (2016 en 2018), en werd hij op het NK dammen 2017 in Urk als debutant met overmacht kampioen. Hij vrat toen maar liefst 7 prooien op.

Martijn van IJzendoorn (AD 29-12-2018) geeft inzicht in de denkwijze van een echte Leeuw:

“De focus ligt nu al op het WK. In 2019 zijn er nog een paar World Cups waaraan ik deelneem, maar die staan allemaal in het teken van het WK. Dan wil ik heel graag wereldkampioen worden.”

Jan Groenendijk - Leeuw

Het tweede supertalent van deze tijd én de jongste deelnemer. Ook hij kende bij de jeugd buitengewoon goede resultaten. In 2015 wist hij zich te plaatsen voor het wereld­kampioen­schap en behaalde daar verrassend op 17-jarige leeftijd de tweede plaats achter Aleksander Georgiev. In de hierop volgende WK-match wist hij het niet te bolwerken tegen Roel Boomstra. Hij won weliswaar verschillende wereldbekertoernooien in de afgelopen jaren, maar op titeltoernooien wil het niet echt meer lukken. Dan nu maar op zijn allereerste NK dammen. Hij mag meedoen omdat hij een sponsorplaats kreeg toegewezen van Damvereniging VBI.

Groenendijks tijdnoodperikelen zijn nu al legendarisch, zoals Johan Krajenbrink (Metronieuws 2016) vertelt:

“In tijdnood is Jan een ijskonijn. Met nog tien seconden op de klok denkt hij nog negen seconden na en schuift dan achteloos een schijf. Daarmee drijft hij trainers, coaches en publiek tot wanhoop.”

Ron Heusdens - Wolf

De Schiedammer speelde zijn eerste NK in 1982, maar het zou tot 1999 duren voordat hij tot de vaste inventaris van NK-deelnemers ging behoren. Heusdens is een laatbloeier, maar ook een voorbeeld van een speler die zijn hele leven lang steeds kan verbeteren. Zijn hoogtepunt beleefde hij in 2008, toen hij in Emmeloord de kampioenstitel veroverde. Dat deed hij in de stijl die hem typeert, een stijl waarvoor toeschouwers naar de damarena komen. Beweert sinds jaar en dag dat hij geen dubbele ronde kan afwerken zonder ongelukken, dus dat wordt opletten op zaterdag en woensdag.

Uit de NRC in 1999 blijkt dat Heusdens zich graag als underdog positioneert:

Toch beweert hij (Ron Heusdens) dat hij niet echt kan dammen. ,,Soms zie ik een open vakje en denk: daar kan ook een schijf heen’’, vertelt de 36-jarige Schiedammer. ,,En dat doe ik dan maar.’’

Wouter Sipma - Wolf

Hij werd in 2010 en 2011 kampioen bij de junioren, en speelt sinds 2013 onafgebroken in het NK dammen. Zijn beste optreden tot op heden is in 2014 in Huissen geweest, dus voor Sipma zal dit als thuiskomen voelen. Wouter Sipma leeft een klein beetje in de schaduw van zijn clubgenoot Roel Boomstra en was ook secondant bij diens WK-matches, maar kan ondanks zijn jeugdige leeftijd toch al wel gerekend worden tot de gevestigde orde van sterke grootmeesters. Hij staat bekend om zijn eigenzinnige, vaak enigszins “kromme” spelopvattingen. Kan ook een leuk stukje schrijven.

Wouter Sipma (https://www.hijkendtc.nl/wouters-rubrieken/) over zijn avonturen in de halve finale:

“Wat een dag weer. Twee behoorlijk strakke partijen en twee keer resultaat. Dammen kan dus ook gewoon leuk zijn als je niet je hoofd in de strop steekt, maar gewoon strategisch probeert te spelen!”

Hein Meijer - Wolf

Deze geroutineerde grootmeester, die in 1986 debuteerde bij het Nederlands Kampioenschap, behoort tot de oude “hap”. In 2001 werd hij gedeeld eerste op het NK, samen met Harm Wiersma en Hans Jansen, maar overleefde de barrages niet. Hij staat bekend om zijn degelijke aanvalsspel en zijn grote kennis en kunde als het gaat om het verzilveren van voordeel in het late middenspel en eindspel. Ook is het een man van lijstjes. Als je op zijn lijstje staat, dan weet je dat je een zware middag gaat beleven. Sta je niet op zijn lijstje, dan weet je dat je met een blok beton te maken gaat krijgen.

Paul Oudshoorn (Stichting Aanzet) beschrijft de meest gangbare speelwijze van een Wolf:

“Met name zijn niet aflatende aanvallende drukstijl kan de lucht van tegenstanders danig afknijpen. Velen hebben dat moeten ondergaan, ook collega grootmeesters.”

Jos Stokkel - Wolf

Toen Roel Boomstra zich terug trok voor dit toernooi, ging diens plaatsings­recht over naar alweer zo’n oude strijder: Jos Stokkel. De Huissenaar werd op het vorige NK namelijk knap vierde. Zijn eerste optreden in het Nederlands Kampioenschap dateert alweer van 40(!) jaar geleden, waarna hij in het decennium erna zich ook nog eens tot kampioen mocht laten kronen. Stokkel is duidelijk bezig met zijn tweede damjeugd, want hij speelt sterk en hij speelt veel. Op het moment van schrijven speelt hij bijvoorbeeld in een wereld­beker­toernooi in Turkije. Serieuze voorbereiding dus.

Stokkel is nog altijd in handen van het wereldrecord kloksimultaandammen (Wikipedia):

“Stokkel verbeterde op 6 en 7 november 2010 het wereldrecord simultaandammen door tegen 251 tegenstanders te spelen en daarbij een score van meer dan 80% te halen. Dit kostte hem 18 uur. Hij won 174 keer, remiseerde 62 keer en verloor 15 keer. Hiermee behaalde hij een score van 81,7% en het wereldrecord.”

Anton van Berkel - Prooi

De hoogst genoteerde van de niet-(internationaal)-grootmeesters. 1992 was zijn debuut­jaar en inmiddels heeft hij 10 optredens op het hoogste Nederlandse podium achter de rug. Hij is een twijfelgeval voor deze categorie, want in zijn vorige NK’s eindigde hij meestal in het linker rijtje, bij de Wolven dus. Toch lijkt het tegenwoordig lastig voor hem om andere wolven echt pijn te doen, laat staan de leeuwen. Misschien geeft zijn plaatsing voor deze finale hem vleugels, aangezien hij in een sneldambarrage (samen met finalist Niek Kuijvenhoven) wist af te rekenen met Wolf Wouter Wolff.

Zijn kracht in het spelen met versneld tempo is befaamd, zoals werd opgetekend voor het NK dammen 2015:

“Ondertussen etaleerde hij wel in allerlei systemen met een versneld speeltempo: zo veroverde hij twee­maal de nationale sneldamtitel en won hij al vier keer het NK rapid dammen. Als Anton op zijn eerste impuls blijft vertrouwen, is het maar de vraag wie hem af kan stoppen.”

Casper Remeijer - Prooi

De tweede debutant in dit gezelschap. Hij deed dit jaar voor het eerst mee aan de NK-kwalificatie en wist zich schijnbaar moeiteloos te plaatsen. Casper is bij uitstek een speler die wat minder is opgevallen in de afgelopen jaren, maar gestaag beter is geworden onder de vleugels van de grootmeesters van Van Sticht Thans Schiedam. Hij is daar inmiddels een speler geworden die je er goed bij kan hebben: sterk en stabiel. Op dit NK behoort hij tot de prooien, maar wel eentje die venijnig van zich af kan bijten en zomaar kan verrassen. 

Stichting Damsport Amsterdam betitelt hem als ‘Eeuwig Studenten­kampioen van Nederland’:

“Het studentenkampioenschap was al bij aanvang van het toernooi beslist, omdat alleen Casper Remeijer zich hiervoor inschreef. Maar met zijn vierde plek in het hoofdtoernooi en met zijn overwinning op ex-studentenkampioen Krijn ter Braake wekte Casper de indruk dat hij de titel toch wel gepakt zou hebben, hoeveel studenten er ook hadden meegedaan.”

Niek Kuijvenhoven - Prooi

Werd Nederlands kampioen junioren in 2003 en speelde in de jaren daar­na twee keer in het NK mee. In beide toernooien wist hij zich niet te ontworstelen aan zijn status als prooi, maar inmiddels is hij natuurlijk ouder en wijzer geworden. Hij slaagde erin om favoriet Wouter Wolff in een direct duel te verschalken in de barrage om het laatste NK-ticket. Kuijvenhoven is een ontzettend interessante speler die het niet kan laten om het bord in vuur en vlam te zetten. Spektakel is gegarandeerd. Hij zal iemands toernooi grondig gaan verzieken, maar waarschijnlijk ook wel tegen een paar nederlagen aanlopen.

Niek Kuijvenhoven beschrijft vooraf­gaand aan het NK dammen 2004 hoe een prooi denkt (2004, www.refoforum.nl):

“Ik heb dit NK geen sportieve doel­stellingen. Ik wil van de twee weken genieten. Iedereen wil toch van mij winnen en ik maak me geen illusies over het halen van mijn gemiddelde en dergelijke. Dammen blijft mijn hobby.”

Wim Kalis - Prooi

Ook weer een oudgediende, want hij speelde zijn eerste NK in 1989. Daarbij eindigde hij op de gedeelde laatste plaats, maar won wél van de toppers Rob Clerc en Gerard Jansen. Hij stond even bekend om zijn degelijkheid, maar heeft daar zelf tijdens het NK dammen 2018 hardhandig een einde aangemaakt. Hij verloor 4 partijen, maar wist daar ook 3 winstpartijen tegenover te zetten met een knappe 8e plaats als resultaat. Ongetwijfeld zal Kalis er erg mee in zijn nopjes zijn als hij deze prestatie in deze editie kan herhalen.

Paul Oudshoorn over Wim Kalis voorafgaand aan het NK dammen 2017 (aanzetdammen.nl)

“Ik heb zelf, voor zover ik mij kan herinneren, nog nooit de pech of het geluk gehad om tegen hem te spelen, maar ik weet nog wel dat hij in de oude halve finales de reputatie ‘gevaarlijk’ droeg. Aan hem de vrome opdracht om schade aan te richten en het is zeker een speler die het in zich heeft om smaak aan het toernooi te geven.”

Rob Geurtsen - Prooi

De alleroudste deelnemer van het toernooi, hij is maar liefst 5 dagen ouder dan Jos Stokkel. Één keer eerder speelde hij in het Nederlands Kampioenschap (1986) en eindigde toen als laatste. Dat is ook niet zo vreemd, want Geurtsen heeft maar 1 modus: volop spelen. Dat kan tegen de absolute Nederlandse damelite weleens verkeerd uitpakken, ook als debutant. Na dat NK heeft Geurtsen zich niet aangepast en is hij een zeer attractieve speler gebleven. Een echte damliefhebber, die jaarlijks veel partijen speelt. Zijn partijen zullen om van te smullen zijn.

Nikhila schreef al in de jaren ’80 over de speelstijl van Geurtsen (Het Parool 1986):

“De Groninger Rob Geurtsen is gevreesd om zijn aan ‘Russisch roulette’ verwante speelwijze: regelmatig werkt hij de tweede helft van de partij in de laatste paar minuten bedenktijd af.”